Рамноденицата — кога должината на денот и ноќта е иста — се случува двапати годишно, на почетокот на пролетта и на есента. На 21 март ја имаме пролетната рамноденица, на 21 јуни — летната долгоденица, на 21 септември — есенската рамноденица (односно рамноденица), а на 21 декември — зимската краткоденица. Многумина веруваат дека токму рамноденицата, особено пролетната, играла значајна улога во културниот развиток на македонската цивилизација од минатото. Почетокот на пролетта бил поврзан со почеток на земјоделските работи, придружен со принесување жртви за успешен род. Овој природен процес бил примарна инспирација за создавање на симболика, орнаментика и уметнички изрази — впишан во јазикот, писмото, симболите, и низ материјалната уметност: камен, дрво, теракота, земја, кожа, хартија, везови, килими, скулптури, релјефи, па дури и цели објекти. Сите тие носеле естетско и научно-културно значење.
Рамноденицата како природен циклус се смета за основна двигачка, појдовна точка — клучен момент во разбирањето и реконструкцијата на нашата култура.
Од овој симболички и природен циклус се раѓа и дел од нашата материјална традиција — македонската народна носија. Специфичниот митски симбол — симбол на пролетта, претставен преку „четири триаголници“ или „четири пирамиди“, кои заедно формираат еден четвороаголник наречен „АР“ (составен од два или четири триаголници) — е симбол присутен на македонските народни носии, килими, везови, орнаменти на керамика и други предмети. Овој симбол се забележува од најстари времиња па сè до денес.
Иако не е со сигурност докажано од каде потекнува овој симбол, се наоѓа и во најстарите цивилизации на светот. Но, неговата континуирана примена во македонската материјална култура — носија, орнаменти, традиција — е силен доказ за неговата значајна улога во зачувувањето на идентитетот, естетиката и културната меморија на народот. Што велат македонските архиви и етнолошки и музејски извори НУ Музеј на Македонија чува една од најбогатите збирки на македонски народни носии — околу 8 623 текстилни предмети, со постојано надополнување. Од тие, 87 се комплетни народни носии, а останатите — поединечни делови и везови — од различни региони на Македонија, при што материјалите и мотивите варираат со географската локалност. Има податоци дека од 1581 година постоеле записи во странски публикации каде е опишана македонска женска носија — што значи дека стилови слични на современата носија биле препознатливи уште пред неколку столетија. Согласно една публикација, на македонската носија се јавуваат „ромбични мотиви, лигатура, симбол на пролетта“ — каде „симболот за пролет“ е претставен точно како „четири триаголници или четири пирамиди, четири годишни периоди“, формирајќи четвороаголник наречен „АР“.
Така, овој симбол — иако неговото точно потекло не може со 100 % историска сигурност да се утврди — е документ пречекорен временски од „периодот на Зета Македонија“ до денес, и е застапен и на народни носии, килими, везови, керамика и други употребни предмети. Иако симболиката со „четири триаголници-пирамиди-етвороаголник АР“ се наведува како „симбол на пролетта и четирите годишни времиња“, нема широк консензус во академските етнологиски и историски трудови дека токму така природниот период на рамноденица — како астрономски-природен феномен — бил официјално-формално основа на сите овие мотиви. Во исто време, фактот што таквата симболика е сочувана преку векови — низ носии, везови, килими, керамика — зборува за моќта на народната интелигенција да зачува и пренесе визуелни и симболички пораки, кои можеби биле разбирани од поколенија пред нас.
Автор: Небојша Толески