Во старото градско јадро на Битола, вековите оставиле траги од различни епохи — од Хераклеја Линкестис и Римскиот пат Виа Егнација, преку отоманскиот период, па до архитектурата од 19-ти век што и денес го обликува ликот на градот.
Еден од најинтересните и најчесто забележаните објекти е поранешната „Алхамбра“ — историска куќа која долго време го обележуваше плоштадот Магнолија.
Името „Алхамбра“ кај Битолчани нема директна врска со истоимената палата-тврдина во Гранада, Шпанија — славниот комплекс на муслимански палати и градини од средниот век, чиј арапски назив значи „црвена тврдина“. Наместо тоа, името кај нас најверојатно е фолклорна или популарна асоцијација што ѝ го дало локалното население, инспирирано од ориенталните или неокласични архитектонски елементи на објектот — стил што се поврзува со богатата мешавина на култури во Битола.
Објектот историски се знаел и како Солунска банка, што упатува дека во минатото дел од него служел како финансиска институција, со комерцијална функција во градот. Но со текот на времето ја добил и популарната називка „Алхамбра“, поради својот архитектонски израз во делови — каде делови од фасадата и декоративните детали потсетувале на ориентални мотиви и урбани куќи со елегантни линии и богат дизајн.
Однадвор, објектот доминирал како архитектонски бисер од 19-ти век, со фасада која го рефлектира духот на неокласицизмот — стил во кој често се среќаваат симетрија, високи прозорци и орнаменти што ја нагласуваат естетската вредност на градските куќи од таа епоха.
Внатрешниот дизајн лесно ја поврзуваат со сложени облици и плочки инспирирани од арапска уметност. Стилот на плочки познат како „алхамбра“ е препознатлив со геометриски и флорални мотиви, богати бои и топли тонови, кои често се користат во ентериери и фасади за да создадат динамичен, но хармоничен впечаток. Она што е најважно, тие се во форма на мали коцки и вертикано долги над 10 цм.
Внатрешноста денес е предмет на реконструкција, ама некогаш била богато обработена со декоративни детаљи, што ја правело атрактивна локација за снимања на уметнички проекти и културни настани.
Сопственичката историја на објектот е дел од поширокиот контекст на градските куќи и институции во Битола од крајот на 19-ти и почетокот на 20-ти век, кога градот бил важен економски и административен центар во отоманската и пост-отоманската ера.
Како дел од архитектонското наследство, „Алхамбра“ не само што ја раскажува приказната за економскиот живот на градот, туку и за неговиот космополитски карактер — каде различни стилови и функции се спојувале во еден жив урбан пејзаж.
Н.Т